Эссе

Эссе ё иншо дар мавзӯи «Сухан бисёр дону андаке гӯй, Якеро сад магӯ, садро яке гӯй.». Ин шеър яке аз фармудаҳои арзишманди Саъдии Шерозӣ аст, ки моро ба ақлу фаҳму хирад дар гуфтор ва андеша даъват менамояд.

Эссе ё иншо дар мавзӯи «Нигар, то чӣ корӣ, ҳамон бидравӣ, Сухан ҳар чи гӯйӣ, ҳамон бишнавӣ.». Абулқосим Фирдавсӣ, шоири бузурги форс-тоҷик, дар осори худ на танҳо таърихи қаҳрамонон, балки панду андарзҳои муҳим барои зиндагии инсонро низ ҷой додааст.

Эссе ё иншо дар мавзӯи «Хуштар зи китоб дар ҷаҳон ёре нест, Дар ғамкадаи замона ғамхоре нест. Ҳар лаҳза аз ӯ ба гӯшаи танҳоӣ, Сад роҳате ҳасту ҳаргиз озоре нест.».

Ин эссе аҳамияти омӯзгорро дар рушду пешрафти ҷомеа баррасӣ мекунад. Бо такя ба суханони Абдурраҳмони Ҷомӣ, дар он нақши омӯзгор дар паҳн намудани дониш ва аз байн бурдани ҷаҳолат таъкид мешавад. Муаллиф нишон медиҳад, ки бе омӯзгор торикӣ ғолиб меояд ва танҳо бо қадршиносии онҳо метавон ояндаи равшан сохт.

Эссе ё иншо дар бораи хирад, хирадманд будан, хирадмандӣ, беозорӣ, беозор будан, забонро нигоҳ доштан, дар бораи шеъри Ҳаким Абулқосим Фирдавсӣ, дар мавзӯи байт: «Хирадманд бошу беозор бош, Ҳамеша забонро нигаҳдор бош.».

«Ҳар касеро баҳри коре сохтаанд…» — ин сухани Ҷалолуддини Балхӣ на танҳо як байт, балки як фалсафаи зиндагонист. Эссее, ки дар пояи ҳамин сухан навишта шудааст, хонандаро ба ҷаҳони андеша мебарад: ҳар шахс бо як майлу як ҳадаф ба олам меояд. Дар ин навишта дармеёбем, ки дили инсон дарвозаест ба роҳи ҳақиқии ӯ — роҳи истеъдод ва рисолат.

Эссе дар бораи фарҳанг ва сухани Рӯдакӣ: «Ҳеч ганҷе нест аз фарҳанг беҳ». Шарҳи равшан бо забони содаву адабии тоҷикӣ.

Як сухан метавонад инсонро ба комёбӣ ё нобудӣ барад. Эссеи омӯзандае дар партави ҳикмати Ҷалолуддини Румӣ.